De reis naar mali

Na een korte nacht, vrijdagochtend om half zeven vertrokken richting Mali. Vanwege ‘de situatie’ zou het goed kunnen dat we op onvoorziene situaties zouden kunnen stuiten. Iets van de dreiging was al zichtbaar op het relatief kleine station van Roosendaal. Met machinegeweer gewapende politiemannen hielde de boel in de gaten.
Op het grote station Brussel midi was natuurlijk een nog strengere beveiliging. Weinig ingangen waren open, maar ondanks de gebrekkige bewegwijzering en info konden we toch ruim op tijd plaatsnemen in de TGV richting het Parijse vliegveld Charles de Gaulle.
Met zo’n 300 km per uur werd de afstand naar het vliegveld overbrugd. De rijen voor het inchecken en voor de douane waren lang en natuurlijk moest de hele zware rugtas van één van de reizigers letterlijk worden omgekeerd. Wat scheercrème moest in Europa blijven.
Op het deel van het vliegveld waar de vliegtuigen uit Afrika landen en vertrekken konden we al iets van de Afrikaanse sfeer proeven. Kleurrijke trotse mensen. Hier was alle tijd voor, want het vliegtuig had een uur vertraging. Dus vertrokken we en kwamen ook een uur later aan dan gepland. Het uitchecken en de douanecontrole nam wat veel tijd in beslag, maar was niet te vergelijken met de chaos rond het ophalen van de bagage. We moesten ongeveer een uur wachten en ondanks de waarschuwingen trapten we erin om de assistentie van behulpzame jongeren te accepteren. Het kostte wat, maar uiteindelijk halen we de tassen gewoon zelf de van de band.
Rond middernacht kon we Carina (0100 uur Ned. tijd) ons verwelkomen. Het was diep in de nacht toen we onder de klamboe konden kruipen.
’s Ochtends op tijd op. Al eerder gewekt om half vijf door gebedsoproep van de nabijgelegen moskee.
Bij het licht worden kregen we door het slaapkamerraam een fantastisch uitzicht. Een gewoon Afrikaans straatbeeld in Bamako. Met op de achtergrond één van de drie bruggen over de Niger.

Zaterdag I
We verblijven in een appartement op zo’n tien minuten lopen van onze gastvrouw. De eerste wandeling, onder begeleiding van Carina, maakt al verschrikkelijk veel indruk. Als we ons bewaakt complex verlaten komen we al direct een typisch Afrikaans tafereeltje tegen. Aan de rand van de vuilstortplaats c.q. riool, dus gewoon midden op de weg zit een vrouw en zij bakt een soort koeken. De koeken en de geur doen denken aan poffertjes, maar dan groter. Malinezen ontbijten niet, maar een ieder die langskomt, koopt voor een klein bedrag een koek en eet die onderweg op. Kinderen die naar school gaan krijgen een frank mee voor dit ontbijtje onderweg.
De afvalverwerking is een probleem in Bamako. In de straten zijn op verschillende plaatsen geulen gegraven waar iedereen het huishoudelijk afval in deponeert. Ook mondt het riool hier op uit. Nu leeft men hier voor buiten, dus veel afvalwater verdwijnt ‘gewoon’ in de grond. Het plegen van een plasje gebeurt gewoon ‘op rij’ in het straatriool. Een wandelingetje met Carina is al een feest op zich. Links en rechts groet ze mensen en wordt ze gegroet. Natuurlijk maakt ze hier en daar een praatje. We vallen wel op, als we langs mensen lopen horen we de mensen fluisteren: ‘de blanken’. We vallen dus wel op hier.
Het dagelijks leven speelt zich voornamelijk op straat af. Er wordt dan ook niet zoveel aandacht aan de inrichting van het huis gegeven. Bij Carina is dit niet het geval. Zij heeft een mooi en gezellig ingericht huis, wat zelfs wat Zuid-Amerikaans aandoet. Ze noemt het een rustpunt waar ze zich na gedane arbeid terug kan trekken om op adem te komen. Na de uitgebreide koffietafel een korte wandeling in de buurt: een klein vissersdorpje (midden in de stad) aan de oever van de Niger. We kunnen in het dorpje vrij rondlopen. De vrouwen zorgen voor het eten en de kinderen. Het valt op dat – in tegenstelling tot wat we verwachten – de mannen hier hard aan het werk zijn. Men bouwt kano’s, maakt gereedschappen uit hout, bewerken kleding en bakt stenen. Verder zijn de mannen druk bezig met de was. Ze halen in de stad kleren op – de ezelkarretjes rijden af en aan – wassen deze grondig in de rivier en knappen ze waar nodig op. Vervolgens worden ze weer verkocht. Grote groepen kinderen spelen met elkaar en hebben natuurlijk veel interesse voor ‘de blanken’. Foto’s maken moet wel gevraagd worden en soms moet er voor betaald worden. Ze hebben hier ervaring mee. Er zijn toeristen die een ‘fotootje’ maken, ze vervolgens afdrukken en verkopen als dure ansichtkaarten. Een oude man die netten zit te boeten en vertelt dat hij 89 jaar is vindt het geen probleem als hij gefotografeerd wordt. “Jij spreekt Bambara. Jij bent één van ons”, vertelt hij. Carina heeft zich deze taal eigen gemaakt. Mali is tweetalig de voertaal is Frans, maar de bevolking spreekt Bamara. Om heel dicht bij de mensen te komen en te blijven heeft Carina deze taal geleerd. Soms levert dit verrassende situaties op. In ieder geval waardeert men het heel erg.

Na een heerlijke warme maaltijd vertrekken we richting ‘berg’ van Bamako. Een hoge bergrug waar je een prachtig uitzicht hebt over de stad. Het gebied wordt vooral gebruikt voor mensen die er even van tussenuit willen om even in de vrije natuur te zijn. Er zijn op de berg verschillende parcours om te hardlopen of gewoon te wandelen.
Er zijn verschillende plaatsen op de berg waar veel mensen te vinden zijn. Zo is er een medische faculteit, een conservatorium, een dierentuin, de onvermijdelijke markt en… het paleis van de president. Op de flank van de berg komt men veel studenten tegen die hun huiswerk lopen te maken. Ze nemen hardop lezend de stof door waarover ze binnenkort een tentamen krijgen. Op één van de hoogste punten is men bezig om huizen te bouwen. Er is van daaruit een prachtig uitzicht op de omgeving.
Na eerst een film te hebben geschoten op een plaats waar de stad voor een groot deel is te overzien en Carina een deel van haar verhaal te hebben gedaan (om later elders te vertonen) maken we een rondrit door het gebied. Bij de ingang van het presidentiële paleis is een soort nationaal openluchtmuseum/gedenkplaats. De geschiedenis van Mali wordt hier op een bijzondere manier beschreven. Aan de hand van beelden van vooral personen wordt men door de geschiedenis van Mali heengeleid. Er is enorm veel bewaking en hoewel de zwaar bewapende militairen redelijk vriendelijk zijn, worden we wel beperking opgelegd. De president heeft namelijk besloten om huiswaarts te keren. Weggedeelten worden afgezet en we worden gesommeerd om niet te dicht bij de weg te komen. Als blijkt dat de president nog even vertoeft vertrekken we maar. Onderweg zijn de soldaten gereed om de kruispunten af te zetten. Aan de overkant van de pas aangekomen blijkt dat de heuvel tegenover het paleis bewaakt wordt op de weg over en langs de heuvel staan zwaar bewapende soldaten. Zelfs vanaf een soort pantserwagen met een zwaar machinegeweer houdt men de omgeving in de gaten. De politieke toestand in Mali is zeker nog niet stabiel.
Aan het eind van de middag krijgen we een beter perspectief op Bamako tijdens een wandeling van ongeveer 4 kilometer. Weer studerende studenten en sportende mensen.
Door de atmosferische omstandigheden - nevel, stof, luchtverontreiniging – is het zicht zo’n 500 á 600 meter boven de stad, niet optimaal. Wel krijgen we een indruk van de enorme omvang van de miljoenenstad. Markten, onafzienbare vlakten met huisjes en wat verderop de enorme bankgebouwen en hotels. Daartussendoor nog redelijk veel groen. Dit komt door de overal aanwezige mango-bomen. Met een vrucht die hier overal gegeten wordt en verser smaakt dan in Nederland.
Carina vertelt van de omstandigheden waaronder ze zelf haar werk doet en geeft een inkijkje in het leven van de gemiddelde Malinees. De vele moskeeën – klein, groot, luxe en eenvoudig – beheersen het stadsbeeld. De Malinezen zijn overwegend moslim. Niet heel streng. Een deel van hen houdt zich aan de godsdienstige verplichtingen, maar ook tijdens de gebedstijden gaat het leven in de stad gewoon door. Ook hebben we tijdens ons bezoek geen vijandschap tegen ons als blanken en christenen kunnen ontdekken. Het is een vriendelijke en opgewekte bevolking en zeer gastvrij. Na een tijd van gebed voor de stad, zijn we vlak voor het invallen van de duisternis (om ongeveer 19.00 uur) bij de auto en storten we ons weer in het chaotische verkeer. Gelukkig hoef ik zelf niet te rijden! Carina heeft zich het verkeersgedrag van de Malinees eigen gemaakt. Wel oppassen want als blanke krijg je vrijwel altijd de schuld bij een aanrijding. Als het tegenzit moet er een flinke schadevergoeding worden betaald. Een beetje raar gevoel is het als we op enkele honderden meters langs de hotels rijden waar kortgeleden nog aanslagen waren…
Bij haar huis aangekomen worden verwelkomd door de bewaker. Iedereen met een redelijk huis heeft hier een bewaker. Van ongeveer 18.00 uur tot de volgende ochtend vroeg is er een man aanwezig. Die de tuin verzorgt en de toegang tot het huis in de gaten houdt. Hij heeft naast het huis een wc- en doucheruimte. Vanwege de criminaliteit en veiligheid is dit geen overbodige luxe. Als je door de straten van Bamako loop dan zit er bij de grotere huizen altijd wel een bewaker voor de poort. Bij het appartementencomplex waar wij verblijven zijn dit er wel meer dan één.

Zondag
Na weer een onrustige en warme nacht, waarin nauwelijks werd geslapen, zijn we gereed voor de kerkgang. Er zijn enkele tientallen kleine protestantse en evangelische kerken in Bamako. In Nederland gaan we doorgaans gedachteloos de kerk binnen en zoeken onze plaats. Maar hier is het anders een aantal bewapende militairen fouilleren ons…! Carina legt uit dat in verband met de vele activiteiten rond Pasen in de kerk men uit voorzorg een aantal militairen hebben ingehuurd voor de bewaking. Sinds de ontwikkelingen de laatste tijd, zijn vooral plaatsen waar buitenlanders en christenen in grote groepen aanwezigen zijn, plaatsen met een verhoogd risico voor aanslagen. Dat was wel even wennen. Ook dan komt het gevaar hier wel dichtbij.
We waren voorbereid op een stevige Afrikaanse dienst. En daar was niets teveel mee gezegd. De dienst duurde bijna drie uur, maar dit wil niet zeggen dat iedereen die van het begin af meemaakte. De begintijd was 9.00 uur en tot ongeveer 10.00 uur kwamen de kerkgangers binnen. Baby’s, kinderen en volwassen. Zo waren er uiteindelijk, zo’n 200 mensen in getal. De mannen en vrouwen zaten netjes apart. De twee zangkoren – een in Bambara-taal en de ander in het Frans – gaven een bijzonder swingende bijdrage aan de dienst. Verder een eenvoudige preek waarin vers voor vers het Paasevangelie werd uitgelegd. Het is een ruim en hoog kerkgebouw dat nog niet geheel is afgebouwd. Het dak moet nog geïsoleerd worden, en er ontbreekt nog een vijftal kerkbanken. Voor zo’n 600 euro zou hierin voorzien kunnen worden. Misschien kunnen we hier vanuit Nederland – financieel – iets bijdragen. Zullen we later bekijken.
Tijdens de dienst werd – indien nodig – gewoon borstvoeding gegeven en de jongere kinderen vielen heerlijk op de grond in slaap. Werd het echter voor een volwassene iets teveel en werd er een uiltje geknapt, dan zorgde de ‘oppasser’ met een licht tikje op de rug ervoor dat men bij de les bleef. Halverwege de dienst werd er water uitgedeeld, zodat iedereen helder kon blijven. Natuurlijk werd ook het A-team voorgesteld voor het gemak werden we de zonen van Thera genoemd: Abraham, Izaäk en Jacob. De dienst verliep ongestoord. Regelmatig kwamen de soldaten een kijkje nemen. Een keer werden er stenen op het dag gegooid. Direct ging een aantal mannen naar buiten om te kijken of men in moest grijpen. Het zou kunnen zijn dat het kattenkwaad was of vijandschap van de naburige moslims. Tijdens de dienst was ook de burgemeester van de wijk aanwezig. Deze moslim bezoekt tijdens Kerst en Pasen altijd een dienst van christenen om hiermee aan te tonen dat ook de christenen er bij horen.
De rest van de dag werd in rust doorgebracht. ’s Avonds in een nabijgelegen restaurantje gegeten aan de oever van Niger. Ook hier worden we gefouilleerd voor we naar binnen mogen.
Maandag
Een rustige dag. We zijn te gast bij een Amerikaans zendingsechtpaar, de achterburen van Carina. Verder is nog een ander Amerikaans zendingsechtpaar. We hebben samen van een uitgebreide maaltijd genoten. De gastheer en –vrouw van rond de zestig jaar werken al tientallen jaren in Mali namens de CMA-organisatie. Zij richten zich vooral op het geven van Engelse les en het begeleiden van collega zendelingen. Uitgebreid werd er met elkaar gesproken en ervaringen uitgewisseld. Eén echtpaar woont al meer dan 20 jaar in Bamako.
Dinsdag gaan we naar de mannengevangenis. Er zijn 12 gevangenen die zich willen laten dopen. Het is de doop door onderdompeling. Zij hebben alleen maar de kleren die ze aan hebben dus een extra shirt en broek zou welkom zijn. Daarom togen we aan het eind van de middag richting de markt. Een markt in Bamako is een bijzondere ervaring. De kramen zijn gegroepeerd langs een wat bredere weg. Tussen de kramen door zijn weer aparte gangetjes waar heen men maar op goed geluk zijn of haar weg moet vinden. De stank van de verschillende restanten vlees (het was aan het begin van de avond) was bijna niet uit te houden. Natuurlijk trekt dit ook veel vliegen. Samen met de marktkoopman werden de broeken en shirts uitgezocht en na wat afdingen werd men het eens. Voor omgerekend een paar euro’s had de verkoper een goede dag.
’s Avonds lopend van Carina naar ons appartementencomplex valt het weer op dat veel van het leven zich in de avonduren, tot diep in de nacht, op straat afspeelt. Groepjes – vooral mannen en jongens – zitten bij elkaar thee te drinken, te gamen of tv te kijken. Verder stof, stank (riool en uitlaatgassen). Dit lijkt me moeilijk wennen.
Dinsdag
Dit wordt een dag die we niet licht meer zullen vergeten. Het bezoek aan de mannengevangenis in Kati, ten noorden van Bamako. Carina gaat hier twee keer per maand naar toe. Zij assisteert hierbij een predikant die evangelisatiewerk in de gevangenis doet. Deze predikant heeft voor dat hij tot bekering kwam zelf verschillende keren in de gevangenis gezeten. Hij is zelfs veroordeeld voor moord in één van de buurlanden. Vanwege zijn verblijf in de gevangenis heeft deze baptistenpredikant zich het lot van gevangenen aangetrokken. Enkele keren per week bezoekt hij gevangenissen in Bamako. Met gevangenen die dit willen wordt Bijbelstudie gehouden. Verder probeert hij het verblijf in de gevangenis wat te verlichten door regelmatig eten mee te nemen. De in de gevangenis verschafte maaltijd is weinig voedzaam en niet toereikend. Daarom gaat men er vanuit dat de familie van gevangenen zelf maaltijden brengen. Een deel van de gevangenen heeft geen familie die in de gelegenheid is om eten te brengen. Daarom zorgt het team van de predikant en Carina regelmatig voor een warme maaltijden. De vrouw van de dominee heeft deze dag een grote wasteil met rijst klaargemaakt. Met wat extra saus zorgt dit voor een voedzame maaltijd. Deze dag worden er ook cakejes uitgedeeld, eveneens door de predikantsvrouw gebakken. De cakejes zijn ter gelegenheid van een bijzondere dag die deze dag is, want vandaag wordt een twaalftal gevangenen gedoopt. Voordat we naar de gevangenis gaan halen we predikant en het eten op bij zijn huis, dat op hetzelfde terreintje als ‘zijn’ kerk staat.
In de gevangenis verblijven ongeveer 300 mannen. Bij de ingang worden we verwelkomd door de gevangenisleiding. Tot verwondering van het team staat er al een jongeman buiten op ons te wachten. Hij had tijdens de doopstudie met de predikant aangegeven zich te willen laten dopen. Maar hij was juist de zaterdag ervoor vrijgelaten. Toch ondernam hij de reis terug naar de gevangenis om zich toch te laten dopen.
Voor we de gevangenis in konden was er eerst een gesprek met de directeur. Het was zijn laatste dag voor zijn overplaatsing. Hij en ook de andere leden van de staf waren heel vriendelijk. Arjo van der Graaff mocht zelfs zonder beperking fotograferen. In een kort toespraakje tot sprak de directeur zijn waardering uit voor het werk dat het team onder de gevangenen doet. Met enige schaamte moest hij toegeven dat de Malinese regering niet zo goed voor haar gevangenen zorgt. Na een korte rondleiding over het terrein waar een klein aantal gevangenen wat karweitjes verrichten konden we in de cellen kijken. Het was wel heel confronterend om te zien hoe volwassen mannen bij elkaar zaten in verschillende cellen. De overgrote meerderheid zat de hele dag opgesloten. Slapen, eten en ook de sanitaire behoeften moesten in die cel worden gedaan. In één grote kooi op het terrein waar de meeste gevangenen verbleven, konden we naar binnen. De deur ging natuurlijk achter ons op slot. Daar zaten we dan met zo’n 120 gevangenen opgesloten. De predikant hield een korte overdenking en Carina zong samen met de gevangenen enkele liedjes. Het viel op hoe geïnteresseerd de mannen waren en meededen. Dit is des te meer opmerkelijk omdat ze voor het overgrote deel moslims zijn.
We weten natuurlijk niet wat de mannen op hun kerfstok hebben, maar het zou ook kunnen zijn dat er maar een klein vergrijp heeft plaatsgevonden. Maar het kan wel een paar jaar duren voor ze voor de rechter verschijnen. Natuurlijk zitten er ook wel zware misdadigers gevangen.
Twaalf gevangenen mochten buiten de kooi om de Doop te ondergaan. In korte tijd was er een doopbassin in elkaar gezet en kon de plechtigheid beginnen. Dit alles onder geïnteresseerd toezicht van de gevangenisleiding en de medegevangenen van achter de tralies. Indrukwekkende hoe deze jonge gelovigen een keus voor Jezus wilden en konden maken. Zeker gezien hun omstandigheden, die door hun Doop niet veranderen. Na de plechtigheid werd samen met de dopelingen Avondmaal gevierd. Daarna ging het leven weer ‘gewoon’ verder en verdwenen ze weer achter de tralies. De predikant zal in de komende tijd deze gedoopte mannen verder begeleiden. Dit was de eerste doopdienst in de gevangenis sinds vier jaar toen de staatsgreep in Mali plaatsvond.
Ter afsluiting werden in de kooien de maaltijden uitgedeeld. Veel indruk maakte de uitdrukking op de gezichten van de gevangenen toen de rijstmaaltijd en de cakejes werden uitgedeeld. Eén voor één werden de namen omgeroepen en konden ze naar voren komen om hun maaltijd te pakken. Sommigen begonnen er direct aan, anderen verdeelden het en lieten een restje over voor de avond.
De lezer zal begrijpen dat we met gemengde gevoelens weer richting Bamako keerden. We kregen iets mee om zeker nog lang over na te denken.
In de avonduren dronken we thee bij de overbuurman. We werden ontvangen in de tuin en kregen een lichte thee ingeschonken. Zoet, maar wel smaakvol. Deze man vertelde veel over zijn reizen en handel in mineralen en edelstenen. In zijn kantoor liet hij zijn voorraad zien. Als we hem mochten geloven had hij wel voor duizenden euro’s in zijn kantoor liggen.
Deze avond op tijd naar bed want de volgende ochtend staat ons lange reis richting Segou te wachten.

Woensdag
Vanuit Bamako maakten we een tweedaags uitstapje naar Segou. Een stad die ruim 200 km ten noorden van Bamako ligt. Deze plaats is nog min of meer veilig. Meer naar het noorden wordt vanwege de veiligheid zeker niet aangeraden om daarheen te reizen.
Met de auto wordt de afstand in ongeveer drie uur overbrugd. Tussen Bamako en Segou ligt een verkeersweg die voor Afrikaanse begrippen heel goed van kwaliteit is. Deze weg is enkele jaren geleden aangelegd door de China Road and Bridge Corporation. Hoewel het rijden op deze verkeersweg een verademing is als we het vergelijken met het chaotische stadsverkeer, zijn er toch wel veel situaties waar in we toch even moeten slikken. Zo onderhouden verschillende vervoersondernemingen een busverbinding tussen Bamako en Segou. Iedere maatschappij adverteert met de slogan dat zíj wel op tijd rijden. En dat is onderweg goed te merken. Buschauffeurs aarzelen niet om vlak voor een bocht een iets langzamer rijdende vrachtauto in te gaan halen. Zij gokken er dan maar op dat een eventuele tegenligger uitwijkt naar de vluchtstrook. Hoewel de weg overwegend door verlaten en woest gebied gaat, wordt er wel een aantal dorpen gepasseerd. Langs de weg is er dan een soort markt en vrachtwagens stoppen om lading mee te nemen. Zo zijn er grote tankauto’s die bovenop hun tanks nog eens een vracht hout laden. Dit is ook het geval met bussen en andere vervoermiddelen. Natuurlijk dient men in een dorp de snelheid te matigen, maar vooral autobussen trekken zich hier weinig van aan. Gevaarlijke situaties dus.
Autowrakken die soms al lange tijd langs de weg liggen zijn de stille getuigen van de verkeersonveiligheid.
In gezelschap van een aantal Amerikaanse zendelingen, die we al eerder hadden ontmoet maakten we er een toeristisch dagje van. Ook Segou ligt aan de Niger. Tot voor de staatsgreep bezochten veel toeristen deze stad, maar de laatste jaren is, vanwege de onveiligheid, het toerisme teruggelopen. De oever van de Niger in Segou is in ieder geval een bezoek waard. Souvenirs werden gekocht bij een bedrijfje waar stoffen en kleding worden verkocht die met modder zijn geverfd. We kregen een uitgebreide uitleg van iemand die zelfs in Nederland was geweest…! Hij wist zelfs Schiermonnikoog vlekkeloos uit te spreken. Ik begreep niet of hij dit Waddeneiland ook daadwerkelijk heeft bezocht.
Vanaf het begin van de middag tot zonsondergang werd een vaartocht gemaakt met een grote kano (gelukkig wel door een motor aangedreven). Het bedrijfje dat de tocht verzorgde werd geleid door een man die met een Nederlandse is getrouwd. Hocht verzorgde werd geleid door een man die met een Nederlandse is getrouwd, hij kende dan ook enkele woorden Nederlands. Over de spiegelgladde Niger koersten we langs een mooi eilandengebied in de Niger. We passeerden verschillende vissersdorpjes waar de tijd leekt stilgestaan te hebben. Natuurlijk was er alle ruimte om ‘echte’ Afrika-plaatjes te schieten. De eerste stop was bij een pottenbakkersdorp. Deze omgeving staat bekend om de terra cottapotten die er gemaakt worden. In het dorp blijkt dat vooral vrouwen zich hiermee bezighouden. Met de voeten mengen zij de klei om dit vervolgens om te vormen tot gevarieerd aardewerk. De vrouwen hebben een soort bedrijf opgezet, waardoor ze geheel zelfvoorzienend zijn. Dwalend door het dorp en later ook in andere dorpjes op de eilandjes en de landtong in de Niger wanen we ons in Oudtestamentische tijden. Ezels, geiten, koeien en schapen komen we op de meest onverwachte plaatsen tegen. Geen Bijbelse associaties roepen de enorme hoeveelheden afval en – natuurlijk – het onvermijdelijke plastic op. Van een afstand lijken de ‘mensen van de Niger’ heel dicht bij de natuur te leven, maar de afvalbergen op verschillende plaatsen bij de dorpjes leren anders.
Na het pottenbakkersdorp en de verschillende andere vissersdorpjes wachten we op de rivier op zonsondergang, maar het schieten van mooie plaatjes van dit natuurfenomeen boven de rivier, moeten we maar vergeten want een lichte nevel bedekt de zon voor deze onderging. Zowel de nijlpaarden als de krokodillen hebben zich die dag niet laten zien. Wel was er een mooi ‘inkijkje’ bij deze bevolkingsgroep van vissers en nomaden.
Donderdag
Na een nacht te gast te zijn geweest in een huis van zendelingen, die zelf niet thuis waren, maar door weer een zoon van een ander zendelingenechtpaar werd beheerd, gingen we weer richting Bamako. Maar voor het zover is bezoeken we nog twee adressen in de buurt van Segou. Een Amerikaans echtpaar dat voor enkele maanden in Segou verblijft. Ze wonen in een soort guesthouse, waar ook christelijke radioprogramma’s worden gemaakt. Het echtpaar geeft verschillende lessen aan Malinezen. In de binnenplaats van het centrum zijn karakteristieke Afrikaanse wandschilderingen. En als we dan toch een beroepsfotograaf in ons midden hebben, is het poseren geblazen en worden binnenkort de profielfoto’s aangepast.
Dan nog een korte stop bij een viskwekerij. Hier wordt – nog in de proeffase – vis gekweekt. Een deel in een grote vijver en een deel in netten in de Niger. Resultaten zijn er nog niet, maar de CMA hoopt hier een project van de grond te krijgen waar Malinezen werk kunnen vinden en natuurlijk een goede voedingsbron. Dit geldt ook voor de tuin die om het project heen ligt. Peulvruchten, komkommers en andere soorten groenten en fruit worden hier gekweekt.
In de middaguren arriveren we weer in Bamako. Aan de betrekkelijke rust van het platteland is een eind gekomen en we storten ons weer in het stadsleven. Na ergens gegeten te hebben brengen we een bezoek aan een jonge jongensgevangenis in Bamako. Dit is ook een project van CMA, dat Carina regelmatig bezoekt. Samen met de predikant die we eerder deze week in de mannengevangenis ontmoetten probeert ze ook heer dienstbaar te zijn aan de jongens. Deze gevangenis is een groot verschil met de andere gevangenis. De leiding is hard en meedogenloos. De kinderen worden afgesnauwd en als wij arriveren worden uit de groepscellen gehaald en moeten ze zich op hun hurken in rijen opstellen voor de leiding. De gevangenbewaarders zijn hier zichtbaar bewapend en lijken nauwelijks compassie te hebben met de gevangenen. Nadat de jongens naar een grote ‘zaal’ zijn gedirigeerd, mag de predikant een korte studie houden en natuurlijk weet Carina met haar zang de zaal weer mee te krijgen.
In deze gevangenis zitten jongeren van tussen de 12 en 18 jaar. Waar ze voor vastzitten is niet bekend, maar ook zij zijn heel blij als er cakejes worden uitgedeeld. Het gesnauw van de cipiers blijft nog lang in onze gedachten. Toch wordt hier wel geprobeerd om de jongeren nog een vak te leren. Timmerwerk en metaalbewerking wordt op beperkte schaal gegeven. Ook CMA heeft hier wel eens geprobeerd om de jongens les in computergebruik te geven. Maar dit is op een fiasco uitgelopen. De CMA zorgde voor een aantal computer, maar naar verloop van tijd waren deze apparaten verdwenen. De gevangenisleiding kon deze computers namelijk best privé gebruiken….
Het beeld van een moeder die ook hier met een zakje eten voor haar zoon aan kwam is me nog lang bijgebleven.
Het eind van de middag en het begin van de avond brengen we door in een centrum waar Engelse les wordt gegeven. Tegen betaling van een gering bedrag kunnen Malinezen hier Engelse les krijgen op verschillende levels. Een aantal zendingswerkers zorgt voor de lessen. Er blijkt veel belangstelling te zijn voor deze lessen, want men weet in Mali dat het spreken van de Engels taal toch wat voordelen heeft boven Frans en Bamara. Vooral bij internationale bedrijven of op het vliegveld is kennis van de Engelse taal toch wel gemakkelijk.
Naast het geven van Engels doet Carina hier storytelling. Voor de lessen beginnen komt een aantal studenten bij elkaar en vertelt Carina een eenvoudig Bijbelverhaal in het Engels. De deelnemers vertellen het verhaal dan terug – ook in het Engels. Het valt op dat de mannen eerst op hun matje hun gebeden uitspreken richting Mekka en vervolgens een Bijbelverhaal horen en navertellen.
Een frisse maaltijd bij Carina thuis sluit ook deze dag vol van indrukken af.
Vrijdag
Het bezoek aan Mali wordt langzamerhand afgerond. En wat ontspanning is welkom. De ontspanning wordt gevonden in het zwembad van een hotel. Een zeer moderne gelegenheid met prijzen die zeker met die in Nederland kunnen wedijveren. Ook hier weer de nodige veiligheidsmaatregelen: de auto dient buiten het terrein geparkeerd te worden en ook moeten we weer langs de metaaldetector.
Zaterdag
De laatste dag van onze reis. Eerst een bezoek aan één van de vele markten van Bamako. Een bezoek aan een markt is daar een belevenis op zich. Dit vooral als men zich tussen de kramen begeeft. Via smalle gangetjes kan men de weg proberen te vinden. Eén van de reisgenoten wilde wat voetbalshirts met klinkende namen meenemen. Onder temperaturen van zo rond de vijftig graden moet er gepast en gemeten worden. is de maat er niet bij dan komen collega marktmensen aangesneld en zij bieden hun shirts ‘met de goede maat’ aan. Ook nu weer blijkt dat XXL of XL weinig met de gebruikelijke maten te maken hebben. Overigens zijn voetbalshirts ‘in’ in Afrika. Veel jongeren en ook ouderen lopen met de naam van een bekende voetballer op hun shirt en natuurlijk ook in de bijbehorende clubkleuren. Na wat afdingen gaan de shirts toch ’s avonds in de koffer mee naar Nederland.
Verder werd nog een kort bezoek gebracht aan een familie waar Carina storytelling met de kinderen doet. Rondom een binnenplaats zijn verschillende gezinnen uit één familie gevestigd. Een heel oude grootvader blijkt ook nog in het pand te wonen. Het is niet helemaal duidelijk wie bij wie hoort en hoeveel vrouwen de mannen hebben. Dan vraag één van de mannen of Arjo een foto wil maken waar Carina samen met de twee (zijn?) vrouwen op staat. Dit is heel bijzonder, want deze man is anders nooit zo ‘weg’ van het maken van foto’s. Een grote groep kinderen van de familie vindt de drie blanke mannen wel interessant. We krijgen zelfs water aangeboden… Ik was gewaarschuwd om niet zomaar water ergens te drinken. Maar kon het niet weigeren om een slokje te nemen. Het is overigens goed terechtgekomen….
Een aardige man is het wel. Maar er is een klein smetje: onder de divan op de binnenplaats ligt een klein zweepje voor als de kinderen niet gehoorzaam zijn….
Het afscheidsdiner werd gebruikt in de vroege avonduren. Op een plaats waar de spanning bijna voelbaar was. Het restaurant staat in de wijk waar in november en enkele weken geleden aanslagen waren gepleegd op twee hotels. Daarom ook hier zwaarbewapende militairen voor de ingang. We kunnen terugzien op een heel geslaagde week waarin we heel veel indrukken mee het vliegtuig innemen.